Elinde ürünü tutan birisi bize çok kolay dediği için değil, çok kolay olduğunu gördüğümüz için bu ürünü satın alıyoruz. Nasıl mı? McGurk etkisi ile tanışın!
Harry McGurk ve John MacDonald, 70'li yıllarda çocuk gelişimi ve dil algısı üzerine çalışan iki araştırmacı. Görmek ve duymak arasındaki ilişkiyi anlamaya çalışan bu iki bilim insanı, araştırmaları için çeşitli video materyaller hazırlarlar. Hazırlanan materyallerin bazılarında video kendi orjinal sesi yerine, farklı bir ses ile dublajlanmış şekilde deneklere sunulur. Videolardan birinde, akademisyenleri şaşırtan bir durum açığa çıkar. Dublajlı videolardan birinde, konuşmacının ağız hareketleri izlendiğinde duyulan ses ile, konuşmacıyı izlemeden duyulan sesin farklı işitildiğini keşfederler. Gözünüzü kapattığınızda duyduğunuz ses ile videodaki konuşmacının ağzını izlediğinizde duyduğunuz ses nasıl farklı olabilir? Harry McGurk’ün isim verdiği McGurk etkisi, 1976’da akademik bir makale olarak yayınlanır.
Olmaz öyle şey dediğinizi duyar gibiyim. En güzeli bu efekti deneyimlemeniz:
Yukarıdaki örnek benim en beğendiğim örneklerinden birisi. Sesin tüm video boyunca “baaa” demesi, bizim onu “vaaa” ya da “faaa” duymamız inanılmaz. Daha da ilginç olanı bu etkinin farkında olmanıza rağmen ağız hareketine göre sesi duymaya devam etmeniz.
Tam olarak ne oluyor derseniz, basitçe beynimizin bize algısal bir oyun oynadığını söyleyebilirim. Belli ki beynimizde veri kaynaklarının bir önceliği var. Verinin ne olduğundan bağımsız olarak bu kaynak seçiminin algıyı değiştirecek kadar önemli olduğu anlaşılıyor. İşitsel uyaranlar açıkça görmezden geliniyor ve sadece parazitmiş gibi görsel veriyi biraz kirletiyor. Başka bir deyişle görsel uyaran geriye kalan tüm uyarıları ezerek algımızı yönetiyor. Bakarsan “ba” bakmazsan “da” oluyor.
Bu yazı sadece üyelere özel!
Üyelere özel tüm yazılara ve bu yazıya ulaşmak için şimdi abone olun ve hesabınızı yükseltin.
