Hediye seçmek neden zor? Markalar bu işi nasıl kolaylaştırabilir?

İlk akla gelen sebep her hediye alanı bekleyen beklenti-gerçeklik bariyeri. Beklentinin altında bir hediye hayal kırıklığı yaratabilir. Burada avantajlı durum, samimi bir arkadaşa hediye almak olabilir. Arkadaşınızın beklentilerini ve ihtiyaçlarını daha doğru tahmin edersiniz. En kötü, hediye konusunda beklentinin altında kalırsanız samimiyet kaynaklı bir tolerans krediniz mutlaka vardır.

İkinci sebep, seçebileceğiniz çok fazla seçeneğin olması olabilir. Seçimleriniz kısıtlı kaynak, zaman, mekan gibi engellere takılıyorsa seçenekleriniz kısıtlanır ve bence işiniz biraz kolaylaşır. Sınırsız kaynağa, sınırsız seçeneğe sahip olduğunuzda, hediye seçme oyununu en zor seviyesinde oynamak zorunda kalırsınız. Hele ki hediye alacağınız kişi bütçenizi ve olanaklarınızı biliyorsa, bu beklentileri yükseltebilir ve hayal kırıklığı şansı katlanarak artar.

Bu iki madde kabaca herkesin farkında olduğu sebepler. Beni bu yazmaya sevk eden sebep çoğunlukla farkında olmadığımız ve hediye seçmenin zorluğunu ilk iki sebepten daha fazla arttıran bir etken.

Hediye almak, çoğu zaman birini etkilemek için bir fırsattır (ya da lanettir). Birlikte yaşamak üzerine evrildik ve sosyal kabul farkında olmadan da olsa bizi en çok etkileyen şeylerden birisi. İçten içe, her söylediğimizle, davranışımızla, giyimimiz ya da tepkilerimizle onaylanmak isteriz. Bu baskıyı bazen fark ederiz. Bazense bilinçli şekilde fark etmesek bile dürtüsel şekilde deneyimleriz. Hediye vermek sosyal bir borç yükümlülüğü oluşturur. Bir karşılıklılık yaratır. Bazı kültürlerde farklılık gösterse de bu etkileşim içerisinde her zaman bir kimlik inşa süreci de yer alır. Hediye paketinin içerisine sarılı kutudan sadece maddi bir şey değil aynı zamanda sizin kim olduğunuz ile ilgili de bir şey çıkar.

Aldığınız her hediye paketinin içinde sizin komik, düşünceli, cimri, cömert ya da şakacı olduğunuza dair bir hikayede sarılıdır. Her sizinle ilgili bir mesajı da alıcıya ulaştırır. Sık sık söylediğim bir söz var. “Biz tüketirken anlam üretiriz” diye. Hediye konusu tam da böyle bir şey. Hediye yapısı gereği bir sosyal araç. Bizim durumumuzda kimliklerin değiş tokuş yapıldığı bir medium. Böyle bir şeyi bu yazıda okuyana kadar muhtemelen hiç düşünmediniz. Bizim farkına varmadığımız ancak bilinçsizce bildiğimiz bir durum.

Bir adım daha geriye gidersek hediye paketinin içindeki kimliğiniz sosyal kabule muhtaçtır. İçten içe karşıdaki insanı etkilemek, hediye topluca açılıyorsa herkesten onaylanmak istersiniz. İsterseniz ki “Burak da ne tatlı çocuk, bak nasıl iyi bir hediye almış” densin. Ortamdakilerle ne kadar az samimiyseniz o kadar çok onları etkilemek istersiniz.