Sadece veri, çöptür

Veri çağında yaşıyoruz. Her yerde, her cihazda verilerimiz var. Sürekli veri üretiyoruz. Sürekli kayıt altındayız. Bu kadar veriye rağmen yaratabildiğimiz fayda sınırlı.

Üniversite yıllarında istatistik hocamızın anlattığı bir hikâye vardı. Bazen müşterilerle, bazen girişimcilerle bir araya geldiğimizde konu veri ya da veriye dayalı karar almaya gelince ben de anlatırım. Sizinle de paylaşmak istedim.

Bir ayakkabı firması Afrika pazarına girmek istiyor. Talebi anlamak için bir araştırma şirketi ile anlaşmış. Saha çalışmaları yapılmış, raporlar hazırlanmış ve yönetimi sunulmuş. Raporun yönetici özeti, “Afrika’da kimse ayakkabı giymiyor, kimseye ayakkabı satamayız.” şeklinde.

Başka bir ayakkabı firması da aynı sebeple Afrika’ya bir pazar araştırma ekibi gönderiyor. Benzer bir süreç sonrası çıkan rapor: “Afrika’da kimse ayakkabı giymiyor, herkese ayakkabı satabiliriz.”

“Sadece veri, çöptür” demem bu yüzden. Veri tek başına bir şey ifade etmez. Bağlama muhtaçtır. Bu bağlama göre anlam kazanır. Doğru karar almak için ham veriye değil işlenmiş veriye ihtiyaç duyarız. ¹

Bir bardak suyun sıcaklığının 18^oC olması anlamsızdır. Bize işe yarar bir bilgi sunmaz. Bağlama göre anlam kazanır. İçmek için sıcak, çay demlemek için soğuk bir sudur. Veri işlenerek ve ilişkiler kurarak anlam kazanır, değer yaratır. 

Pazarlamada da veri tek başına değersizdir. Örneğin sitede geçirilen sürenin 23 sn olması iyi midir, kötü müdür? Bu 23 saniye ne anlama gelir? Ne işe yarar? Sitenin açılma hızından, kullanıcının kaç sayfa ziyaret ettiğine; hangi kaynaklardan geldiğinden, kullanıcının hangi cihazdan geldiğine 23 saniye verisinin, onlarca farklı veri ile ilişkilendirilmesi gerekir ki anlamlı bir veri olsun. Veriye değer katan şey işlenmesi, ilişkilendirilmesi, analiz edilmesi ve bir karara ya da eyleme dönüşmesi. 

Eylem yoksa, veri tek başına çöptür.

1. DIKW piramidi - https://en.wikipedia.org/wiki/DIKW_pyramid