Yapay zekâ sayesinde zemin artık daha da kaygan. Tüm önyargılarımız, yanlış fikirlerimiz yapay zekayı besliyor. Zemin kayarken ayakta kalabilecek miyiz?
Bilişim çağında yaşayıp yapay zekaya karşı gelmek, 18 ve 19 yüzyıldaki tekstil işçilerinin işimizi elimizden alacak gerekçesiyle tekstil makinelerine saldırması hareketine (Ludizm) benziyor. Uzmanlık alanım değil ama yapay zeka alanında belli bir eşik aşıldı gibi ve bundan sonra bu alandaki atılımlar durmayacak büyük ihtimalle. Dolayısıyla tehlike altındaki uzman(lık)lar muhtemelen yapay zekaya alternatif olacak şekilde alanlarındaki yaratıcılıklarını öne çıkaracaklar. örn. Yapay zeka çevirisinden farklı olarak insan çevirmenlerin yaptıkları çevirilerde daha fazla katkı yapmaları ve bilgi vermeleri, doktorların teşhis sırasında bilgisayarların yapamadığı şekilde hastaya daha insani bir yaklaşım göstermeleri vb.
Yeni beceri kazanamayan meslek sahipleriyse makineleşme sonucu işini kaybeden 19. yy işçileri nasıl daha önce insanlık tarihinde olmayan ve sosyal ve siyasal mücadeleler sonucu kazanılan sosyal devlet, işsizlik desteği vb. uygulamalarla desteklendiyse şimdi de muhtemelen Temel Evrensel Gelir gibi bir uygulamayla destekleneceklerdir.
Biraz geç gördüm özür. Katkı için teşekkürler. Köylüleri işçiye, işçileri de başka fabrikalarda işçiye dönüştürmek görece kolay. 20 yıllık bir mali müşavir ne yapacak? 15 yıllık bir matematik öğretmeni? 30 yıllık bir doktor? Temel evrensel gelir güzel bir hikaye ama bir dönem anlatılan "mikro kredi" efsanesine benziyor. Bir 10 yıla hepsini göreceğiz sanırım.
Matbaanın yaygınlaşması hattatların ve kaligrafların; tekstilde makineleşmenin yaygınlaşması el işi yapanların, dokumacıların işini etkilemiştir. 20 yıllık kaligraflar, dokuma tezgahının önünde 30 yılını geçirmiş dokumacıların işleri etkilenecek diye düşünülseydi muhtemelen şu anda evlerimizde 1-2 halı, dolabımızda 3-4 çift kıyafet olurdu. Kitapsa ancak zenginlerin ulaşabileceği veya kütüphanelerde bulunan bir ürün olarak kalırdı. Nasıl bütçesi yeten ve merakı olanların el örgüsü halı veya el yazması kitap almasına engel olan bir durum yoksa, ileriki zamanlarda isteyen kişiler de matematiği 15 yıllık matematik öğretmeninden öğrenirler, hesaplarını da 20 yıllık bir mali müşavire tutturabilirler.
Evrensel temel gelir konusundaki gelişmeler hakkında detaylı bilgim yok ama okuduğum kadarıyla Finlandiya'da denenmiş ve nispeten iyi sonuç vermiş gibi. Bundan yaklaşık 100-150 yıl öncesinde muhtemelen Marx ve Engels bile bu kadar yaygın bir emeklilik sistemi kurulabileceğini tahmin edemezlerdi. Ama günümüzde emeklilik yaşı neredeyse 40'ların ortasına geldi ve gördüğüm kadarıyla kimse de bu durumdan şikayetçi değil gibi.
Bilişim çağında yaşayıp yapay zekaya karşı gelmek, 18 ve 19 yüzyıldaki tekstil işçilerinin işimizi elimizden alacak gerekçesiyle tekstil makinelerine saldırması hareketine (Ludizm) benziyor. Uzmanlık alanım değil ama yapay zeka alanında belli bir eşik aşıldı gibi ve bundan sonra bu alandaki atılımlar durmayacak büyük ihtimalle. Dolayısıyla tehlike altındaki uzman(lık)lar muhtemelen yapay zekaya alternatif olacak şekilde alanlarındaki yaratıcılıklarını öne çıkaracaklar. örn. Yapay zeka çevirisinden farklı olarak insan çevirmenlerin yaptıkları çevirilerde daha fazla katkı yapmaları ve bilgi vermeleri, doktorların teşhis sırasında bilgisayarların yapamadığı şekilde hastaya daha insani bir yaklaşım göstermeleri vb.
Yeni beceri kazanamayan meslek sahipleriyse makineleşme sonucu işini kaybeden 19. yy işçileri nasıl daha önce insanlık tarihinde olmayan ve sosyal ve siyasal mücadeleler sonucu kazanılan sosyal devlet, işsizlik desteği vb. uygulamalarla desteklendiyse şimdi de muhtemelen Temel Evrensel Gelir gibi bir uygulamayla destekleneceklerdir.
Biraz geç gördüm özür. Katkı için teşekkürler. Köylüleri işçiye, işçileri de başka fabrikalarda işçiye dönüştürmek görece kolay. 20 yıllık bir mali müşavir ne yapacak? 15 yıllık bir matematik öğretmeni? 30 yıllık bir doktor? Temel evrensel gelir güzel bir hikaye ama bir dönem anlatılan "mikro kredi" efsanesine benziyor. Bir 10 yıla hepsini göreceğiz sanırım.
Cevabınız için teşekkür ederim.
Matbaanın yaygınlaşması hattatların ve kaligrafların; tekstilde makineleşmenin yaygınlaşması el işi yapanların, dokumacıların işini etkilemiştir. 20 yıllık kaligraflar, dokuma tezgahının önünde 30 yılını geçirmiş dokumacıların işleri etkilenecek diye düşünülseydi muhtemelen şu anda evlerimizde 1-2 halı, dolabımızda 3-4 çift kıyafet olurdu. Kitapsa ancak zenginlerin ulaşabileceği veya kütüphanelerde bulunan bir ürün olarak kalırdı. Nasıl bütçesi yeten ve merakı olanların el örgüsü halı veya el yazması kitap almasına engel olan bir durum yoksa, ileriki zamanlarda isteyen kişiler de matematiği 15 yıllık matematik öğretmeninden öğrenirler, hesaplarını da 20 yıllık bir mali müşavire tutturabilirler.
Evrensel temel gelir konusundaki gelişmeler hakkında detaylı bilgim yok ama okuduğum kadarıyla Finlandiya'da denenmiş ve nispeten iyi sonuç vermiş gibi. Bundan yaklaşık 100-150 yıl öncesinde muhtemelen Marx ve Engels bile bu kadar yaygın bir emeklilik sistemi kurulabileceğini tahmin edemezlerdi. Ama günümüzde emeklilik yaşı neredeyse 40'ların ortasına geldi ve gördüğüm kadarıyla kimse de bu durumdan şikayetçi değil gibi.